งานประเพณี สำคัญของจังหวัดนครพนม

งานนมัสการพระธาตุพนม กำหนดจัดขึ้นในวันขึ้น 12 ถึง วันแรม 1 ค่ำ เดือน 3 ของทุกปี ซึ่งถือเป็นงานประเพณี ที่ยิ่งใหญ่ และสำคัญยิ่งงานหนึ่งของชาวนครพนมและจังหวัดใกล้เคียง รวมทั้งพี่น้องชาวลาวด้วย

งานประเพณีไหลเรือไฟ การไหลเรือไฟ (เฮือไฟ) จัดขึ้นในวันออกพรรษา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 เรือไฟถือเป็นการบูชาพระพุทธเจ้าในวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จ มาจากเทวโลก หลังจากที่พระพุทธองค์ ได้เสด็จขึ้นไป จำพรรษาที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพื่อแสดงพระธรรมเทศนาโปรดพระพุทธมารดา เมื่อออกพรรษาแล้ว พระพุทธเจ้าก็ เสด็จลงมาสู่โลกมนุษย์ โดยบันไดทิพย์ ทั้ง 3 วันนี้เรียกว่า "วันพระเจ้าโปรดโลก" พระองค์เสด็จมา ณ เมือง สังกัสสะ สถานที่นั้นเรียกว่า "อจลเจดีย์" ทวยเทพ ทั้งหลายส่งเสด็จ มวลมนุษย์ทั้งหลายรับเสด็จ ด้วยเครื่องสัก การะบูชาอย่าง หนึ่ง ในวันนั้น และได้ทำ เป็นประเพณีสืบทอดกันมาจนถึงทุกวันนี้ นอกจากนี้ยังมีตำนานการไหลเรือไฟ ที่แตกต่าง กันก็คือว่า ทำให้ได้รับอานิสงส์เหมือนกัน เมื่อปล่อยเรือไฟลงกลางน้ำโขง หลังจุดไฟให้โชติช่วง เป็นภาพที่ งดงาม ไม่มีที่ไหนจะยิ่งใหญ่ ในประเทศไทยเหมือนที่จังหวัดนครพนม

การแข่งเรือ (ส่วงเฮือ) เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาช้านาน โดยจัดขึ้นระหว่างงานบุญออกพรรษา มีความ มุ่งหมายให้ชาวบ้านได้สนุกสนานร่วมกัน ก่อให้เกิดความสามัคคี ความเสียสละและเป็นการเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่าง ประชาชนลาวและชาวไทย จัดขึ้นในลำน้ำโขงบริเวณเขื่อนหน้าเมืองนครพนม มีระยะทางการแข่งขัน 3 กิโลเมตร มีร่องน้ำที่ไหลเชี่ยวเป็นการยากลำบากมากในการแข่งขัน ดังนั้นผู้ชนะคือผู้เก่งที่สุดในแถบลุ่มน้ำโขง

ประเพณีแสกเต้นสาก เป็นประเพณีของชนเผ่าแสกที่หมู่บ้านอาจสามารถ ซึ่งอยู่ห่างจากตัวเมืองนครพนม ประมาณ 4 กิโลเมตร ประเพณีแสกเต้นสากเป็นการเต้นบวงสรวงเจ้าที่จะเต้นกันเป็นประจำทุกปี ในเดือน 3 ขึ้น 2 ค่ำ การเต้นสากนอกเทศกาลจะต้องทำพิธีขอขมาก่อน ของที่ใช้ได้แก่ หัวหมู เงิน และเหล้า ซึ่งจะทำพิธีที่ศาลเจ้าประจำหมู่บ้าน โดยการเสี่ยงทายไม้สี ถ้าได้สีเดียวกันแสดงว่าเจ้าไม่อนุญาต การเต้น "แสดเต้นสาก" ใช้ไม้ยาวทาสีแดงสลับขาวเรียก "สาก" นำด้วยเสียงกลองจังหวะเร็ว ผู้เต้นจะซอยเท้าถี่ ๆ ตามจังหวะการกระทบไม้คล้ายการเต้นลาวกระทบไม้แต่จะเร็วกว่ามาก

โส้ทั่งบั้ง เป็นประเพณีของพวกโซ่ ( โส้) การเต้นโส้ทั่งบั้งนี้เป็นการรำในงานศพ เพื่อที่จะส่งวิญญาณผู้ตายให้ไปสู่สุคติ การเต้นรำมีทั้งชายและหญิง พวกโซ่ (โส้) เป็นชนเผ่าข่า พวกหนึ่ง ลักษณะผิวคล้ำ มีภาษาเป็นของตนเอง ภาษาที่ใช้เป็นภาษามอญปนเขมร หมู่บ้านชาวโส้นี้ ตั้งอยู่ที่บ้านโพนจาน ตำบลโพนจาม นอกจากจะอยู่ที่บ้านโพนจานแล้ว ยังตั้งถิ่นฐานอยู่ที่อำเภอท่าอุเทน อำเภอนาแก และอำเภอศรีสงคราม

ประเพณีแสกกลองบ้านกลาง

แห่เทียนพรรษา อ.ธาตุพนม